DEX bez orderbooka? Era „intencji”, solverów i prywatnych mempooli nadchodzi

Czy za rok większość swapów przejdzie przez warstwę intencji, a nie publiczny mempool? Coraz więcej portfeli i DEX-ów testuje handel oparty o intents (intencje), sieci solverów oraz prywatne mempoole, które mają redukować MEV, poprawiać cenę wykonania i likwidować poślizg. To rzadko opisywana rewolucja: transakcje nie wyglądają już jak „zlecenia”, ale jak cele, które rozwiązuje konkurujący rynek wykonawców. Oto, co to oznacza dla DeFi, giełd, portfeli i regulacji w UE.

Co to jest handel na warstwie intencji?

W modelu intents użytkownik nie podaje ścisłej ścieżki wykonania (np. „sprzedaj token A na B w pulach X i Y”), ale cel („wymień do 500 USDC na ETH z minimalnym kursem, najpóźniej w 60 s, bez ujawnienia mempoolowi”). Wielu solverów (wykonawców) konkuruje, by zrealizować tę intencję jak najkorzystniej, składając własne pakiety transakcji do prywatnych lub zaszyfrowanych kanałów nadawczych.

Intencja vs klasyczne zlecenie

• Zlecenie: definiuje jak dojść do celu (para, cena, limit, giełda).
• Intencja: definiuje co ma się wydarzyć (rezultat, ograniczenia, ryzyka), a ścieżkę pozostawia solverom.

Warstwy ekosystemu intents

• Warstwa formułowania: portfel (np. AA/4337) tworzy podpisaną intencję (EIP-712), opcjonalnie z polityką prywatności.
• Warstwa rozwiązywania: sieć solverów (RFQ, CoW-typu batchowanie, cross-chain intents) szuka najlepszej ścieżki.
• Warstwa nadawcza: prywatny/zaszyfrowany mempool, PBS/MEV-Share, lub dedykowany kanał do budowniczych bloków.
• Warstwa rozliczenia: łańcuch bazowy lub rollup finalizuje zestaw transakcji.

Prywatne mempoole, MEV i szyfrowanie przepływu zleceń

Publiczny mempool ujawnia intencje handlowe, co umożliwia front-running, back-running i generalnie MEV na niekorzyść użytkowników. Intents zwykle trafiają do prywatnych mempooli (np. MEV-blocker, własne relaye) lub do zaszyfrowanych kolejek w modelu Proposer-Builder Separation (PBS).

Trzy ścieżki ochrony przed MEV

• Private orderflow: portfel przekazuje intencję bezpośrednio do wybranych builderów/relayów, z klauzulą „no-redistribution”.
• Szyfrowanie do progu (threshold): zaszyfrowane paczki odsłaniają się dopiero tuż przed propozycją bloku (badane w SUAVE/TEE oraz threshold decryption).
• MEV-Share: część „pozytywnego MEV” wraca do użytkownika/solverów, minimalizując straty LP.

Ekonomia solverów: kto płaci, kto zarabia?

W modelu intents pojawia się nowa ekonomika: orderflow staje się aktywem, a solverzy rywalizują w aukcjach przepływu zleceń (OFA). Użytkownik/portfel może żądać rabatów, gwarancji ceny lub udziału w przychodach z MEV.

Strumień wartości	Opis	Beneficjent
Price improvement	Lepsza średnia cena dzięki multi-route, RFQ i batchowaniu	Użytkownik
Solver rebates	Zwroty opłat/udział w pozytywnym MEV	Użytkownik/Portfel
Orderflow auctions	Sprzedaż/aukcja intencji do zaufanych builderów	Portfel/Aggregator
Gas sponsorship	Solver pokrywa koszty gazu w zamian za marżę	Solver/Użytkownik
Cross-domain MEV	Zyski z atomowego/arbitrażowego rozliczenia na wielu rollupach	Solver/Builder

Wpływ na AMM-y, LP i LVR

Batchowanie i RFQ ograniczają Loss Versus Rebalancing (LVR) dla dostawców płynności, bo mniej agresywnie drenowane są pule przy dużych ruchach. Jednocześnie część wolumenu może omijać standardowe płytsze pule na rzecz RFQ i kroczących koszyków (vaulty, intents do market makerów CEX/OTC), co zmienia profil przychodów LP.

• Uniswap v4 + hooks: inteligentne hooki mogą reagować na strumień intencji, serwując dynamiczne opłaty i ochronę przed sandwichem.
• CoW-batching: wypełnianie przeciwstawnymi zleceniami bez angażowania puli poprawia cenę i ogranicza poślizg.
• RFQ-MM: profesjonalni market makerzy składają wiążące kwoty dla dużych intencji, redukując wpływ na cenę.

Regulacje (UE/PL): gdzie kończy się DEX, a zaczyna MTF/OTF?

W erze intents granice między DEX a usługą pośrednictwa się zacierają. MiCA nie opisuje szczegółowo solverów, ale inne reżimy (MiFID II) mogą mieć zastosowanie, jeśli platforma przyjmuje cechy MTF/OTF (multilateral/trading facility).

Cecha	Znaczenie regulacyjne	Ryzyko kwalifikacji
RFQ wiążące	Przypomina doradztwo/pośrednictwo	Średnie (zależnie od governance)
Aukcje orderflow	Monetyzacja dostępu do klientów	Średnie–Wysokie (przejrzystość i zgoda użytkownika)
Batching „coincidence of wants”	Brak centralnego orderbooka	Niskie (bliżej DEX)
Custody/gas sponsorship	Ryzyko uznania za usługę płatniczą	Średnie (wymogi AML)

Wniosek: polskie podmioty budujące sieci solverów powinny wdrożyć zgody na przetwarzanie orderflow, politykę best execution, oraz ZK-KYC (zero-knowledge proofs of KYC) dla wybranych par aktywów, bez naruszania prywatności.

Bezpieczeństwo: nowe ryzyka i jak je ograniczyć

• Monopol solverów: kartelizacja i gorsze ceny. Rozwiązanie: otwarty rejestr solverów, audyty ścieżek, rotacja dostępu do orderflow.
• Prywatny mempool „na niby”: redystrybucja intencji bez zgody. Rozwiązanie: podpisane zasady dystrybucji, traceable commitments.
• DoS na intencjach: zalewanie solverów. Rozwiązanie: stawki/„ante” dla zgłoszeń, rate limiting, reputacja.
• Błędy w constraints: zbyt luźne parametry. Rozwiązanie: szablony polityk w portfelach, pre-sim na wielu ścieżkach, limity czasowe i kursowe.
• Cross-chain atomicity: ryzyko rozjazdu stanów. Rozwiązanie: HTLC/zk-atomics, escrowy i watchtowers.

Mini–studium przypadku: detalista z Warszawy (ETH ↔ stablecoiny)

• Profil: 8–12 swapów dziennie, wartości 500–2 500 USDC, pora handlu 9:00–23:00 CET.
• Ustawienia: intencje z ograniczeniem maks. poślizgu 0,25%, kanał prywatny, dual-sourcing do 3 solverów.
• Wyniki (30 dni):
  • Średnia poprawa ceny vs klasyczny DEX: 6–18 bps.
  • Poślizg > 0,25%: 0 przypadków (wcześniej: 7 na 240 swapów).
  • Refundacja gazu: 38% transakcji (średnio 0,0012 ETH zwrotu).

Jak włączyć handel intencyjny w portfelu (dla użytkowników i devów)

Narzędzia i metryki do monitorowania

• Intent fill rate: odsetek intencji wypełnionych w czasie i po kursie.
• Price improvement (bps): kontra referencyjnemu AMM/średniej CEX.
• Rebates & refunds: łączny zwrot dla użytkownika/portfela.
• Leakage: odsetek intencji, które „wyciekły” do publicznego mempoola.
• Diversity of solvers: HHI udziałów wypełnień; cel: brak monopolu.

Pro / Contra w skrócie

Aspekt	Pro	Contra
Wykonanie	Lepsze ceny, mniejszy poślizg	Zależność od jakości solverów
Prywatność	Ochrona przed MEV i sandwich	Ryzyko „ciemnych” praktyk orderflow
UX	Mniej parametrów do ustawiania	Nowa warstwa zaufania i konfiguracji
Regulacje	Możliwa zgodność z best execution	Niejasna kwalifikacja (RFQ/MTF/OTF)
Ekonomia	Zwroty MEV dla użytkownika	Presja na przychody tradycyjnych LP

FAQ: szybkie odpowiedzi

• Czy intents są droższe w gazie? Niekoniecznie; koszty bywają sponsorowane przez solverów lub redukowane dzięki batchowaniu.
• Czy muszę ufać solverowi? Tak, ale z ograniczeniami: polityki intencji, symulacje i audyty zmniejszają pole nadużyć.
• Czy to „koniec AMM-ów”? Nie. AMM-y stają się warstwą rozliczenia i płynności tła, a vol. premium może iść do RFQ/batchingu.
• Jak to działa na rollupach? Podobnie, ale z dodatkowymi okazjami i ryzykami cross-domain MEV.

Wnioski i rekomendacje

Handel oparty na intencjach przenosi konkurencję z poziomu puli płynności na poziom rozwiązania problemu użytkownika. Daje to realne korzyści cenowe i prywatnościowe, ale wymaga nowych standardów: przejrzystości dystrybucji orderflow, audytów solverów i integracji z regulacjami UE. Jeśli prowadzisz portfel, DEX lub projekt DeFi w Polsce, zacznij eksperymenty w trybie beta: mierz price improvement, negocjuj rebates i dbaj o dywersyfikację solverów.

CTA: Chcesz wdrożyć intents w swoim portfelu lub agregatorze? Przygotuj schemat EIP-712, wybierz co najmniej dwóch niezależnych solverów i uruchom panel metryk best execution w ciągu 2 tygodni pilotażu.